En canto á súa ascendencia, por parte paterna, é galega, de Ourense máis concretamente e por parte materna é murciana e lorquina. Os seus pais chamábanse Luís Conde Parreño, que era xoieiro, e María da Paz Abellán.
Carmen é filla única e a súa infancia transcorrerá entre a Cidade Departamental e Melilla. A esta cidade, porta de África para moitos, trasladarase a súa familia desde 1914 até 1920. Serán seis anos de permanencia e que deixan na súa memoria un recordo especial, tal e como se pode comprobar lendo a súa obra Empezando a vida (Memorias dunha infancia en Marrocos, 1914-1920). Un recordo moi detallado e á vez colorista e luminoso, que fai lembrar algunhas veces á prosa mironiana.
Tras esa estancia, a familia retorna a Cartaxena. Carmen retorna tamén un pouco distinta: afeccionouse á lectura aos poucos nestes primeiros anos. Entre os títulos que escolleu, atópanse A Biblia, O Quixote, O mil e unhas noites e a obra de Lamartine, Rafael.
Tras esa estancia, a familia retorna a Cartaxena. Carmen retorna tamén un pouco distinta: afeccionouse á lectura aos poucos nestes primeiros anos. Entre os títulos que escolleu, atópanse A Biblia, O Quixote, O mil e unhas noites e a obra de Lamartine, Rafael.
Tres anos máis tarde, en 1923 e tras a correspondente preparación, Carmen aproba as oposicións para Auxiliar da Sala de Delineación da Sociedade Española de Construción Naval (SECN), coñecida hoxe como IZAR, empezando o seu traballo de inmediato.
O traballo na empresa de construción naval non vai ser obstáculo para que Carmen desenvolver a súa vea literaria, iniciada con pequenas colaboracións na prensa local de Cartaxena e que aparecen na mesma desde o ano 1925, aínda que algunhas son anteriores, correspondendo á época de cando contaba 15 anos.
O traballo na empresa de construción naval non vai ser obstáculo para que Carmen desenvolver a súa vea literaria, iniciada con pequenas colaboracións na prensa local de Cartaxena e que aparecen na mesma desde o ano 1925, aínda que algunhas son anteriores, correspondendo á época de cando contaba 15 anos.
Preocupada polos temas referentes á educación e á infancia, consegue en 1926 ingresar na Escola Normal de Mestras de Murcia, onde comeza os estudos de maxisterio.
Un ano despois de iniciar os estudos de maxisterio, vai coñecer ao tamén poeta e cartagenero Antonio Oliver Belmás. Ao pouco, formalizan as súas relacións. Mentres, Carmen publica en Lei (entregas de capricho) e pouco despois (1928) en Obra en marcha: diario poético.
Un ano despois, exactamente en 1930, Carmen xa é mestra nacional ao finalizar os seus estudos na Escola Normal de Mestras de Albacete, esperando un ano para fundar as que posiblemente sexan as súas dúas obras máis grandes: por unha banda, casa con Oliver en Cartaxena o 5 de decembro de 1931 e por outro, xuntos crean en xuño a Primeira Universidade Popular de Cartaxena, no seu afán de loitar polo desenvolvemento educativo, social e económico da súa terra, de Cartaxena e traballando na utópica (entón) idea de estender a educación a todas as capas sociais.
Un ano despois, exactamente en 1930, Carmen xa é mestra nacional ao finalizar os seus estudos na Escola Normal de Mestras de Albacete, esperando un ano para fundar as que posiblemente sexan as súas dúas obras máis grandes: por unha banda, casa con Oliver en Cartaxena o 5 de decembro de 1931 e por outro, xuntos crean en xuño a Primeira Universidade Popular de Cartaxena, no seu afán de loitar polo desenvolvemento educativo, social e económico da súa terra, de Cartaxena e traballando na utópica (entón) idea de estender a educación a todas as capas sociais.
En 1932 iníciase a amizade de Carmen Conde e Antonio Oliver co poeta oriolano Miguel Hernández.
Coa guerra civil, poderíase dicir que se pecha un primeiro período de produción poética de Carmen Conde. Aos mencionados Brocal e Xúbilos, habería que engadir Empezando a vida, que aparece en datas posteriores xunto con poemas da época da súa estancia en Marrocos (1914-20) e sobre todo o tres libros de poemas en prosa, de guerra: Sostido ilusión (1938), Mentres os homes dormen (1938-1939) e O Arcanxo (1939), aos que se une Meu (1941), que escribiría nel Escorial ao iniciarse a posguerra.
Toda esta poesía dos seus primeiros momentos ten, como destacou no seu momento Gabriela Mistral, dúas grandes virtudes: por unha banda Carmen é a poetisa da metáfora que descobre tesouros e deixa voar a fantasía, e por outro, Carmen é tamén unha gran comunicadora de sensacións, da noite do silencio, do medo...
Coa guerra civil, poderíase dicir que se pecha un primeiro período de produción poética de Carmen Conde. Aos mencionados Brocal e Xúbilos, habería que engadir Empezando a vida, que aparece en datas posteriores xunto con poemas da época da súa estancia en Marrocos (1914-20) e sobre todo o tres libros de poemas en prosa, de guerra: Sostido ilusión (1938), Mentres os homes dormen (1938-1939) e O Arcanxo (1939), aos que se une Meu (1941), que escribiría nel Escorial ao iniciarse a posguerra.
Toda esta poesía dos seus primeiros momentos ten, como destacou no seu momento Gabriela Mistral, dúas grandes virtudes: por unha banda Carmen é a poetisa da metáfora que descobre tesouros e deixa voar a fantasía, e por outro, Carmen é tamén unha gran comunicadora de sensacións, da noite do silencio, do medo...
Co estalido da guerra civil, falabamos do estremecimiento que supuxo para Carmen ver todo sementado de destrución e morte, un sentimento ao que con todo debe de facer fronte rapidamente. O seu marido, únese ao exército republicano e é destinado á Emisora Radio Fronte Popular nº 2. Carmen seguiralle por distintas cidades de Andalucía, ata que a súa nai empeore de saúde, momento no cal volve a Cartaxena a coidala. Esta situación, levaralle tamén a abandonar o proxecto de visitar a Gabriela Mistral, entón Cónsul Xeral de Chile en Lisboa.
Con todo, e a pesar da confusa e perigosa situación do momento, segue diferentes cursos na Facultade de Letras de Valencia, chegando mesmo a aprobar unhas oposicións a Bibliotecas, aínda que non chegará a exercer.
Con todo, e a pesar da confusa e perigosa situación do momento, segue diferentes cursos na Facultade de Letras de Valencia, chegando mesmo a aprobar unhas oposicións a Bibliotecas, aínda que non chegará a exercer.
Finalmente, a guerra acaba en 1939. Antonio é recluído primeiro no cárcere de Baza, e logo en Murcia en casa da súa irmá. Mentres, Carmen é acollida nel Escorial en casa dun matrimonio amigo, o Alcázar.
Por sorte, o inicio da década do corenta traerá unha gran produtividade para ambos: imparten cursos para estranxeiros, pronuncian conferencias, Carmen é a asesora literaria da Editorial Alhambra, colabora co CSIC, coa Sección de Publicacións da Universidade de Madrid, utiliza distintos pseudónimos, como Magdalena Noguera ou Florentina do Mar.
En 1945 publica Ansia da Graza e en 1947 Muller sen Edén. Constitúen estes o arranque da nova poesía de Carmen Conde, unha nova poesía en verso, cun mundo poético máis rigoroso, cun rico uso das metáforas, moi descritivo e concreto, e que esperta sensacións de todo tipo.
Xunto a Muller sen Edén, aparecen tamén Sexa a luz e O meu fin no vento, estendendo ese afán juanramoniano de eternidade pola beleza, afirmando a súa condición de muller e poetisa fronte á natureza, a realidade. Chegando Concha Zardoya a falar de misticismo e ascetismo mesmo.
Por sorte, o inicio da década do corenta traerá unha gran produtividade para ambos: imparten cursos para estranxeiros, pronuncian conferencias, Carmen é a asesora literaria da Editorial Alhambra, colabora co CSIC, coa Sección de Publicacións da Universidade de Madrid, utiliza distintos pseudónimos, como Magdalena Noguera ou Florentina do Mar.
En 1945 publica Ansia da Graza e en 1947 Muller sen Edén. Constitúen estes o arranque da nova poesía de Carmen Conde, unha nova poesía en verso, cun mundo poético máis rigoroso, cun rico uso das metáforas, moi descritivo e concreto, e que esperta sensacións de todo tipo.
Xunto a Muller sen Edén, aparecen tamén Sexa a luz e O meu fin no vento, estendendo ese afán juanramoniano de eternidade pola beleza, afirmando a súa condición de muller e poetisa fronte á natureza, a realidade. Chegando Concha Zardoya a falar de misticismo e ascetismo mesmo.
En 1949 permíteselle por fin saír ao estranxeiro, a Londres máis concretamente, pero non será até 1963 que lles autoricen aos dous a viaxar a Hispanoamérica. Os destinos serán entón Nicaragua, Panamá e Porto Rico, quedando como testemuño dese encontro co mundo americano Jaguar puro inmarchito (1963), poesía social que recolle as experiencias en Nicaragua sobre todo e a fonda impresión que lle causaron os indíxenas e a miseria que rodeaba á maior parte da súa poboación. Europa e outros países de América serán percorridos tamén por Carmen Conde. As invitacións, os congresos e as conferencias sucédense, do mesmo xeito que os premios.
En 1951 e da man de Iluminada terra, a poesía de Carmen Conde inicia un xiro cara ao intimismo, que terá continuación en Viventes dos séculos (1954) e Os monólogos da filla (1959), caracterizado por unha gran sinceridade.
Carmen recibe en 1953 o Premio Elisenda de Montcada polas escuras raíces (1953) e o Premio Nacional Simón Bolívar de Siena por Viventes dos séculos (1954).
O inicio da década do sesenta é tamén moi importante na vida de Carmen Conde. Por unha banda, 1960 será un ano que ve aparecer catro libros: Nun mundo de fugitivos, Derrubado Arcanxo, Na terra de ninguén e Os poemas do Mar Menor. Destaca o primeiro por marcar a intensidade do proceso existencial que se iniciaba, denunciando a morte, o odio universal..., e que se resolve nun queixume. Pola contra, Os poemas do Mar Menor, serán a modo dun remanso de paz e descanso.
En 1968, e tras unha longa enfermidade, falece o seu marido, Antonio Oliver Belmás, establecendo un período de illamento de todo e todos de tres anos e que ao final traería a publicación das Obras Completas de Antonio Oliver (1971). En 1975 aparece Corrosión, cuxa segunda parte é dunha gran riqueza de sentimentos, unha das máis grandes elexías da poesía contemporánea española. A esta séguenlle Cita coa vida (1976), Días pola terra (1977) e O tempo é un río lentísimo de lume (1978), obra onde se recolle a normal preocupación polo paso do tempo, e que a xuízo do propio Leopoldo de Luís non chega nunca a asfixiar o vitalismo que se desprende. En canto ao estilo, continúa como sempre foi normal nela: adxectivos enriquecedores, revitalizacións de palabras, verbos xurdidos do substantivo...
O inicio da década do sesenta é tamén moi importante na vida de Carmen Conde. Por unha banda, 1960 será un ano que ve aparecer catro libros: Nun mundo de fugitivos, Derrubado Arcanxo, Na terra de ninguén e Os poemas do Mar Menor. Destaca o primeiro por marcar a intensidade do proceso existencial que se iniciaba, denunciando a morte, o odio universal..., e que se resolve nun queixume. Pola contra, Os poemas do Mar Menor, serán a modo dun remanso de paz e descanso.
En 1968, e tras unha longa enfermidade, falece o seu marido, Antonio Oliver Belmás, establecendo un período de illamento de todo e todos de tres anos e que ao final traería a publicación das Obras Completas de Antonio Oliver (1971). En 1975 aparece Corrosión, cuxa segunda parte é dunha gran riqueza de sentimentos, unha das máis grandes elexías da poesía contemporánea española. A esta séguenlle Cita coa vida (1976), Días pola terra (1977) e O tempo é un río lentísimo de lume (1978), obra onde se recolle a normal preocupación polo paso do tempo, e que a xuízo do propio Leopoldo de Luís non chega nunca a asfixiar o vitalismo que se desprende. En canto ao estilo, continúa como sempre foi normal nela: adxectivos enriquecedores, revitalizacións de palabras, verbos xurdidos do substantivo...
A noite escura do corpo (1980) será a seguinte obra en xurdir da súa pluma, sendo por demais nova. Aquí, danse cita os temas do tempo e o soño, a través do cal se chega á meditación evangélica: o recordo da resurrección, e que leva, lembrando a Aleixandre e os seus Poemas da consumación, ao recordo de San Juan da Cruz, ao recordo da noite escura do corpo.
Outros títulos xorden da súa incansable vitalidade: Desde nunca (1982), Derramen o seu sangue as sombras (1983), Da obrigada dor (1984), Cráter (1985) e Fermosos días de China. Deste conxunto de títulos, destaca en primeiro lugar Derramen o seu sangue as sombras, obra que se xestou 50 anos antes e volve sobre o tema da espera e posterior perda do fillo, cun ton de sinxeleza, pureza e moitas e puras emocións. En cambio, Cráter, devólvenos aspectos das nosas vivencias pasadas pero que hoxe seguen actuando no home, destacando a súa terceira parte, "Cántico ao amor".
Como se pode comprobar, a traxectoria lírica de Carmen Conde é toda unha lección de humanidade. Inseparable da súa traxectoria vital, ten como centros de interese o amor, a morte, a guerra, a súa rebeldía ante a fraxilidade que supón o mundo moderno para a persoa... Todas esas vivencias levaron tamén anejas unha serie de distincións, como foron o Premio Doncel de Teatro Infantil, recibido en 1961, o Premio Nacional de Poesía por Obra poética en 1967, o Benito Pérez Galdós de Xornalismo en 1979 tampouco se lle resiste, tendo que engadirlle en 1987 o Premio Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil.
Foi académica electa desde o 9 de febreiro de 1978 da Real Academia Española. A súa toma de posesión da cadeira de brazos que ocuparía, o "K", produciuse o 28 de xaneiro de 1979 co discurso "Poesía ante o tempo e a inmortalidade", e que sería contestado por Guillermo Díaz Plaja. A mediados da década dos 80, Carmen Conde segue desbordante de enerxía. Participa en programas de radio, concede multitude de entrevistas pero desgraciadamente detéctaselle a enfermidade de Alzheimer. O 8 de xaneiro de 1996, morre Carmen Conde en Madrid.
Vid: http://www.miguelhernandezvirtual.com/biblioteca%20virtual/coetaneos/index.php?ident=12
Vid: http://www.miguelhernandezvirtual.com/biblioteca%20virtual/coetaneos/index.php?ident=12
