RECANTO DE REFLEXIÓNS

12 junio 2024

OURENSÁS QUE ESTUDARON A CARREIRA DE MAXISTERIO NO INTERNADO DE PILAR MUNTADAS

A carreira de maxisterio estaba dentro dos considerados estudos superiores e eran vistos idóneos para a muller xa que o feito de traballar cos nenos e nenas interpretrábase como función propio do mundo feminino.

Para a formación nestes estudos había na cidade a Escola Normal pero tamén numerosas academias que preparaban ás futuras mestras. Tanto dunha como das outras demos conta neste blog. 

Pero as nosas mestras tamén contaban coa posibilidade de formarse nun dos internados que comezou a ter moita sona pola filosofía formativa baseada na pedagoxía Manjoniana de Andrés Manjón. Dito internado era o da Señora Pilar Muntadas  situado no Mosteiro de Pedra na provincia de Zaragoza. Temos constancia de que dúas mestras ourensás foron prepararse alí. 

A orixe do internado dátase de 19 de decembro de 1908. A patrocinadora do mesmo foi Pilar Muntadas, muller de talento e elevada cultura e discípula do pai Manjón. Pilar era unha admiradora dos sistemas pedagóxicos do fundador das escolas Avemarianas de Granada e, coa ilusión de formar ás aspirantes a mestras nestes mesmos principios, fundou o internado no Mosteiro de Pedra. Non sería o único internado pois en 1912 fundou outro en Madrid, con grande acollemento. O obxectivo ser formar ás mestras ilustradas pero tamén piadosas pois a ensinanza era dunha grande solidez relixiosa.

A iniciativa partiu do sacerdote pedagogo Andrés Manjón que estaba convencido de que como complemento da súa obra peagóxico-social era preciso a formación de mestres cristiáns, coñecedores dos métodos avemarianos e cun espíritu relixio. Entón, propúxose propagar por toda España un Seminario escolar para cantos quixesen formarse no maxisterio ofrecendo vantaxas económicas para seguir os estudos.

Pero, tamén había que considerar ás mozas. Por tal motivo, buscou unha muller que puidera levar a cabo dita empresa e pensou en Pilar Muntadas, que aínda que non era mestra, si tiña unha grande cultura, ansias de consagrarse ao apostolado católico e posuía unha posicial social e económica vantaxosa. Acordaron pois, que o que Andrés Manjón fixo cos nenos ela faríaoo coas nenas 

Pilar Montadas preparouse para ser mestra e, en efecto, acabou titulando en Maxisterio e, deste xetio, sabía cales eran os pasos a dar para formar ás futuras mestras. Tivo grande interese pola pedagoxía e escribou un folleto titulado Apuntes de pedagogía práctica que contén 64 pensamentos pedagóxicos que levaría á práctica no internado de Zaragoza.

Pilar iniciou o seu profesorado na formación de mestras no Mosteiro de Pedra inaugurado o 19 de decembro de 1908 por Pío X. Nese retiro as alumnas, que pagaban 1 peseta por día pola manutención, casa e ensinanza, vivían nun ambiente familiar e cun horario distribuído con prácticas relixiosa, práctica para os estudos, traballos manuais, clases, debuxo, canto, música e ensinanza doméstica. Elas mesmas amasaban o pan, lavaban e pasaban o ferro á roupa. Tamén se exercitaban na industria avícola e manexaban a incubadora.  Atendían especialmente á formación do espírito, nun ambiente de relixiosidade e modestia. Baseábase nunha educación integral coa finalidade de formar excelentes mestras para un maxisterio-apostolado. 

Pilar Muntadas dedicouse de pleno desde 1908 na formación das mestras co convencimento de inculcarlles, ademais dos valores relixiosos, a vocación por ensinar e rexenerar a sociedade. Faleceu en abril de 1918 en Zaragoza, de onde era natural. Moitas mulleres foron as súas discípulas e entre elas dúas ourensás: Ramona Iglesias Nóvoa e Encarnación Ruído Tejedor.

(Vista do Mosteiro de Pedra a finais do XIX.
De Ángel Díaz Huertas - Luis Royo Villanova (1894-08-04). "Viajes de «Blanco y Negro».—I. Monasterio de Piedra". Blanco y Negro (170): 483-490. ISSN 0006-4572.Esta es una imagen retocada, lo que significa que ha sido alterada digitalmente de su versión original. Modificaciones: surrounding text removed., Dominio público, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=141531866.)

(Elaboración propia a partir de diversas fontes: La Gaceta de Tenerife , 14 de agosto de 1911, p. 2;Vade-mecum del jaimista, 1 de Abril de 1912, p. 37; La Independencia, 18 de abril d1912, p. 2; El magisterio español, 30 de abril de 1918 , p. 2; La Región, 19 de agosto de 1913, p. 2; "Un artículo de "L´Osservatore Romano", La Región, 22 de maio de 1912, p. 1; "Llavecitas de oro", La Voz de la Verdad, 21 de marzo de 1912, p. 3).

Para saber máis sobre as escolas de Ave María poden consultar o artigo: As Escolas de Ave María en Ourense