RECANTO DE REFLEXIÓNS

03 septiembre 2023

MARÍA LODEIRO BERNÁRDEZ

Naceu o 7 de maio de 1877 en Xinzo da Limia e era filla de Juan Benito Lodeiro que era zapateiro natural da vila e de Luísa Bernárdez tamén de Xinzo. 

María acadou o título de grao superior de Maxisterio e o 12 de febreiro de 1905 enviou un escrito ao Director do Instituto Xeral e Técnico de Ourense no que dicía:

...con la debida consideración y respeto expone: Que deseando poner bajo su inmediata dirección un Colegio de Primera enseñanza de niñas bajo el nombre de "Purísima Concepción" en la casa número 15 de la calle de S.Roque de Ginzo de Limia, partido judicial del mismo nombre y conforme se previene en el Real Decreto de 1º de Julio de 1902 y Real Orden de 1º de Diciembre de 1903, acompaña los siguientes documentos: 1º dos copias de la instancia; 2º Copia del Reglamento; 3º Plano por triplicado del local donde se da la enseñanza, suscrito por la intereresada; 4º Cuadro por trpolicado de las enseñanzas que se dan con expresión de las asignaturas que han de explicarse y obras de texto; 5º Los coumentos de la filiación de la recurrente a saber: Certificación de la inscripción de nacimiento, otra de buena conducta y residencia por la autoridad municipal del lugar donde ha residido los tres últimos años; 6º Informe del Alcalde sobre las condiciones del local; 7º Certificado de subdelegado de emdicina sobre las condiciones higiénicas del mismo, y 8º Catálogo por triplicado del material de enseñanza. Por tanto, a V.S. atentamente suplica se digne a admitir a registro esta instancia devolviéndole un ejemplar con la correspondiente nota de su presentación y se tramite para que dentro del término legal y previas las formalidades reglamentarias se autorice a la recurrente para abrir dicho establecimiento de enseñanza...(1).

(Fonte: AIOP, Expedientes de creación de Escolas privadas)

As materias que se impartían no centro eran:

Doutrina cristiá por P. Artete; Historia Sagrada por Calleja; Relixión e moral por Santos; Gramática Castelá por R. A.E; Aritmética por Chavez; Xeometría por Fernández; Urbanidade por A.J; Xeografía por Paluzie; Hixiene e Economía Doméstica por Calleja; Teoría e práctica de lectura e escritura; Cortar e confeccionar toda clase de roupa branca e de cor, bordado e planchado.

O material que presentaba era: un retrato de S.M o Rei Don Afonso XIII; un Cadro de San Xosé; un cadro da Purísima Concepción; un mapa de España e Portugal; unha pizarra; un reloxio; un banco dobre de doce asentos con seis tinteiros; unha mesiña escritorio e un sillón.

Segundo o regulamento da escola eran admitidas as nenas de tres ou catro anos de idade en adiante e tiñan que solicitado os pais á Directora. Debían alegar profesar a relixión católica Apostólica e Romana. Tamén tiñan que levar un certificado médico de non padecer enfermidades e de estar vacinadas e se non fixeran así sería denegada a súa admisión. 

A disciplina era a base da educación sendo o castigo proporcionado á falta cometida. 

A ensinanza dábase en dúas sesións que comprendían tres horas á mañá e tres á tarde. No intermedio dunha clase a outra poríase especial coidado no desenvolvemento físico alternando co psíquico. Unha vez rematadas as clases a Directora non se facía responsable das nenas.

Establecíanse exames anuais nos que se distribuirían premios ás alumnas pola súa aplicación. A ditos exames podían asistir as autoridades e os pais das nenas. 

Outra das medidas era que se unha nena se trasladara a outro centro e quixera volver non sería admitida.

A directora levaría ás nenas dúas veces ao ano á confesión e comuñón e a que se resistise por consello dos seus pais sería expulsada como tamén aquela que cometese algunha inmoralidade no réxime interior do Colexio. As que deixasen de asistir a algunha das sesións terían que ser acompañadas na seguinte polos seus pais ou encargados. 

Ao ser un colexio privado as cotas fixábaas a directora e tiñan que ser aboadas por mensualidade vencida. 

Este foi o trámite seguido pola mestra. Grazas a un Boletín atopado no que figuraba a relación de escolas privadas que se pecharon por non cumprir a normativa, puiden saber que a escola de María Lodeira foi unha das clausuradas por non cumprir a normativa de 1902 e 1903 malia que ela, na solicitude si manifestaba que a apertura de dita escola acollíase a ditos Reais Decretos (2).

A partir de entón, María continou exercendo de xeito interino nas escolas públicas. En 1909 María foi destinada á escola de Quintá, en Becerreá, Lugo pero solicito permuta para a escola de Dainiel en Covelas, Blancos. En 1910 foi á escola de Retorta, en Laza, e en 1911 desprazouse á de Pexeiros en Ourense. E xa en 1926 atopábase como mestra en propiedade na escola de Vidán en Santiago de Compostela. 

En 1946 xubilou despois de estar dedicada á ensinaza durante corenta e un anos. María tiña ao retirarse, 69 anos.

(Elaboración propia a partir de investigación)(1)AIOP. Expedientes de creación de Escolas, Legaxos. (2) Boletín Oficial de la provincia de La Coruña, 30 de xaneiro de 1905, p. 4. Vid tamen: Boletín Oficial de la Provincia de Lugo: Número 64 - 1909 marzo 20; Diario de Galicia, 18 de xullo de 1909, p. 2, Diario de Galicia, 12 de marzo de 1910, p. 3; El Compostelano, 9 de agosto de 1926, p. 2; "Maestros y maesttras próximos á su jubilización", El Ideal Gallego, 5 de setembro de 1946, p. 7.