RECANTO DE REFLEXIÓNS

09 mayo 2010

MARÍA JOSEFA PAZ LEONATO

Naceu en Ourense o 25 de xullo de 1894 e sería unha das primeiras mulleres ourensás que accedería por vía oficial ao Instituto Provincial no ano 1905-1906. Era filla dun médico e sobriña do catedrático do Instituto  Antonio Gaite. 

Fixo o ingreso o 10 de outubro de 1905 con once anos. Matriculouse ese mesmo ano por oficial e rematou os estudos en 1912 obtendo o título de Grao de Bachellerato.  Obtivo unhas cualificacións brillantes, con sobresaliente nas materias de Xeografía Xeral e de Europa, Nocións de Aritmética e Xeometría; Latín 1, Xeografía especial de España; Latín 2; Historia de España; Debuxo 1 e Debuxo 2 con premio. Acadou notable en Lingua Castelá, Caligrafía; Lingua francesa 2, Historia Universal, Pscioloxía e lóxica; Historia da Literatura; Física, Historia Natural; Agricultura e técnicas e Química xeral. No resto das materias acadou aprobado, Aritmética, Ximnasia; Francés 1; Preceptiva e composición; Álxera e Trigonometría; Fisioloxía e Hixiene; Ética e rumentos de Dereito e Ximansia 2.

O 25 de xuño de 1912 expediu o título de Grao de Bacherelato e en 1923 presentouse e as oposicións de maxisterio e superou o exercicio práctico en 1924. Primeiro foi destinada á escola de Ribas en Nogueira e en 1925 foi para a escola de San Estebo de Ribas de Sil. Estando nesta escola ausentouse varios días sen comunicalo aos pais dos nenos e deixou ao cargo da mesma a un mozo de 18 anos que era o fillo da muller que a pensionaba. Parece ser que o mozo tivo un comportamento indigno coas nenas da escola polo que os pais  do lugar acudiron á casa da mestra pero recibiunas a súa irmá que lles dixo que Josefa non se atopaba na casa e non tiña que recibir a ningunha comisión. Non sabemos como se resolveu a situación pero algúns veciños dicían que a mestra saería ben parada por estar ben relacionada coa inspección.

Posteriormente, no ano 1933, exerceu na escola de Santa María de Melias, no Pereiro onde estivo moitos anos ata que en 1940 Josefa enviou un informe á inspección solicitando o peche da unitaria de nenas pois estaba quedando sen matrícula e convertir a de nenos en mixta, pero dita petición foi desestimada xa que a inspección concluíu que había matrícula suficiente para manter as dúas escolas.

Casou o 22 de abril de 1926 con Féliz Piñol Guiote.

Participou nos cursiños pedagóxicos organizados na capital en maio de 1933.

Vid: Cid Galante, Rosa María, Muller e educación en Ourense (1900-1930), tese de doutoramento inédita. Benso Calvo, Carmen e Cid Galante, Rosa María, "A participación das mulleres ourensás no ensino secundario" en Sarmiento, nº 10, 2006, pp. 147-185. Benso Calvo, Carmen e Cid Galante, Rosa María, " Los expedientes de las estudiantes de bachillerato: Una fuente básica para el estudio del alumnado femenino de los Institutos. Ourense como ejemplo" en Historia de la Educación, Revista Interuniversitaria, 2007, pp. 437-470.