RECANTO DE REFLEXIÓNS

15 septiembre 2020

AMOTINADAS DE OURENSE


O día 13 de setembro de 1920 un acontecemento chamativo aconteceu na cidade de Ourense. Un grupo de mulleres se amotinaron ante o Concello sendo alcalde Don Francisco Villanueva Lombardero pois protestaban polo desabastecemento do preciado alimento dos ovos, un alimento de primeira necesidade. Non conformes con iso tamén se dirixiron ao Gobernador, José López Boullosa. A situación era preocupante nunha época onde, tras a crise da gripe, a poboación precisaba ter garantías de alimentos. Este problema non era único pois en Pontevedra tamén se produciron protestas polos prezos dos ovos consiguindo que se abarataran.

Eran anos difíciles. Os anos da primeira guerra mundial converteron a España en potencia exportadora e terra propicia para o investimento estranxeiro. Malia a prosperidade e a expansión económica produciuse a alza de prezos e unha escaseza de produtos de primeira necesidade pois eran vendidos aos países belixerantes, quedando desabastecido o mercado nacional. Dobraban ou triplicaban os seus prezos produtos primarios. En todos os recunchos da península sucedéronse folgas, disturbios e loitas nas rúas.

En xaneiro de 1918, meses antes do fin da guerra, unha multitudinaria e pacífica manifestación de ourensáns, encabezados polo propio alcalde, esixira ao Goberno Civil o establecemento dunha taxa ou prezo fixo para todos os artigos de primeira necesidade, así como a prohibición de que fosen exportados. Diso encargouse unha Xunta Provincial de Subsistencias, que contaba con varios inspectores que trataban de evitar que saíse ilegalmente mercadoría da poboación ou que esta se vendese a prezos desorbitados. Aínda así as taxas non se respectaban e proliferaron os altercados nos mercados e os asaltos a carros de transporte.

O malestar dos ourensáns ante a carestía da vida chegou a un punto límite en maio de 1920. A xente empezou a protestar contra o proceder dos acaparadores e a escaseza de subsistencias.

Un grupo dirixiuse a asaltar o almacén de ultramarinos de Florentino Moretón, mentres o groso da multitude encamiñábase ao centro da cidade e apedreaba canto almacén atopaba ao seu paso na rúa Progreso. Como as forzas de seguridade e da garda civil eran insuficientes para conter á multitude, saíron á rúa as tropas a petición do gobernador, pero o comandante militar tivo que advertir á autoridade civil que serían inmediatamente retiradas a non ser que se declarase o estado de guerra. Ao tres da tarde era publicada a lei marcial.

Ourense permaneceu paralizada durante varios días, sen xornais, sen transportes públicos e con todo o comercio pechado. Mentres, o que máis quebradizos de cabeza ocasionaba ás autoridades era o asunto da fariña. Tiñan noticias de que había almacenados na cidade máis dun millón de quilos, pero a taxa estipulada para a súa venda levaba aos almacenistas a reter a mercadoría. A Xunta de Subsistencias acordou finalmente incautar un corenta por cento das existencias e rebaixar dez céntimos o prezo de quilo de pan.

Volta a tranquilidade, cominouse aos comercios a que abrisen as súas portas e ás vendedoras do mercado a volver aos seus postos. Con todo, durante un tempo faltou por completo na cidade o leite, as hortalizas e os legumes, con gran descontento da poboación. A pesar da impotencia das autoridades para atopar unha solución, boa parte da cidadanía apoiou ao Concello e ao Goberno Civil.

Pero o problema da escaseza e carestía dos produtos de primeira necesidade continuou enturbando a vida social e política da cidade das Burgas.

Vid: El Compostelano, 15 de setembro de 1920 ; Estado de Guerra" Faro de Vigo