Naceu en 1834. Era irmá de Don Ramón Santamarina Valcárcel, pai de Angelita Varela, máis coñecida por Marquesa de Atalaya-Bermeja, polo tanto Dolores era a tía de Angelita Varela. Pertencía a unha familia de gran abolengo en Ourense máis non por iso se librou de certos sufrimentos. Estamos a referirnos a que esta familia tivo que pasar polo suicidio do seu pai, José García Santamaría Varela, na Torre de Hércules onde se pegou un tiro diante do seu fillo Ramón. O motivo foi a denuncia que fixo a sogra deste, Teresa Varela Rubio Valcárcel, ante o Capitán General de la Guardia de Corps, polas aventuras amorosas de Don José García na Corte. Pasado ese trance luctuoso, tres anos despois falece a súa nai. Os irmáns son separados e Dolores foi enviada onde os seus avós. Casou con Antonio Varela e cando o seu irmán Ramón enviudou de Ana Alduncín e decide marchar a Arxentina, deixa os seus fillos ao cargo de Dolores quen os criará coma se fosen dela, especialmente a Angelita.
Dolores morre no ano 1922 e dela queda un interesante monumento no grandioso complexo de Santo Angel, que mandara construír a súa sobriña.
Dona Dolores supervisou os traballos do seu propio
monumento funerario. Á súa morte Francisco Asorey esculpiu o seu inseparable
canciño pequinés aos pés do túmulo sepulcral desta: o seu pequeno compañeiro,
que logo de ser inhumada na cripta, o persoal do servizo atopárono morto na
alcoba onde falecera dona Dolores.
